Τα εκκολπώματα είναι σχηματισμοί σαν “σακουλάκια” που κρέμονται στο εξωτερικό του εντέρου αλλά επικοινωνούν με τον αυλό του γι΄αυτό και στην κολονοσκόπηση αναγνωρίζονται από τις τρύπες που δημιουργούν στο εσωτερικό του εντέρου.

Σε περίπτωση που μία οξεία εκκολπωματίτιδα δεν έχει αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά με την συντηρητική αγωγή, ή δεν έχει αντιμετωπισθεί καθόλου, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα διάτρησης του εκκολπώματος που φλεγμαίνει με αποτέλεσμα την δημιουργία αποστήματος ή την εξέλιξη σε βαριά περιτονίτιδα με πολύ σοβαρές συνέπειες.

Ακόμα και αν αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά η οξεία φάση, πάντα υπάρχει η πιθανότητα σε δεύτερο χρόνο να εμφανιστεί στένωση στο σιγμοειδές που οδηγεί σε έντονη δυσκοιλιότητα, ή ακόμα χειρότερα να δημιουργηθεί συρίγγιο (επικοινωνία) με κοντινό όργανο, συχνότερα με την ουροδόχο κύστη. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής έχει μπουρμπουλήθρες με αέρα όταν ουρεί (πνευματουρία) και υποτροπιάζουσα ουρολοίμωξη από κολοβακτηρίδιο.

Λόγω του σχήματος και της θέσης τους, τα εκκολπώματα κατακρατούν κοπρανώδες υλικό, γεγονός που δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για “υπερανάπτυξη” μικροβίων. Εκκολπωματίτιδα είναι το αποτέλεσμα της φλεγμονής ενός εκκολπώματος. Στις τυπικές περιπτώσεις ξεκινάει με ήπιο πόνο ο οποίος με την εξέλιξη της φλεγμονής δυναμώνει και σε αυτό προστίθεται και πυρετός.

Μία κρίση οξείας εκκολπωματίτιδας μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά και να υποχωρήσει χωρίς καμία επιπλέον επίπτωση για τον ασθενή, μπορεί όμως στην πορεία να εμφανιστούν άμεσες ή απώτερες επιπτώσεις – επιπλοκές.

Επιπλεγμένη είναι η εκκολπωματίτιδα η οποία εξελίσσεται σε ενδοκοιλιακό απόστημα ή γενικευμένη περιτονίτιδα. Απώτερη επιπλοκή της εκκολπωματίτιδας είναι ή στένωση του σιγμοειδούς και τα λόγω αυτής επεισόδια ατελούς απόφραξης που ταλαιπωρούν τους ασθενείς μήνες ή και χρόνια μετά. Πολύ σοβαρή επιπλοκή αλλά αρκετά συχνή είναι η δημιουργία εντεροκυστικού συριγγίου, δηλαδή η επικοινωνία του εντέρου με την ουροδόχο κύστη.

Συχνό Σενάριο: Ασθενής με εικόνα “βαρέως πάσχοντος” επισκέπτεται το τμήμα επειγόντων περιστατικών, σε εφημερεύων νοσοκομείο. Παραπονιέται για έντονο πόνο στο αριστερό κάτω μέρος της κοιλιάς και στην ψηλάφηση που κάνει ο γιατρός αντιδρά πολύ έντονα. Από τις περιγραφές του, ο πόνος ξεκίνησε αρκετές ώρες πριν, ήταν ήπιος σε ένταση και ανεκτός, αλλά όσο περνάει η ώρα ο πόνος δυναμώνει  και προστήθεντε  πυρετός και ναυτία, ενώ σταματάει η αποβολή αερίων και κοπράνων. Στις εξετάσεις αίματος παρουσιάζει αύξηση στα λευκά αιμοσφαίρια και στους δείκτες φλεγμονής. Με λίγα λόγια, αν αφαιρέσουμε το γεγονός ότι τα συμπτώματα εντοπίζονται αριστερά κατά τα άλλα, η εικόνα μοιάζει πάρα πολύ με αυτήν της Οξείας Σκωληκοειδίτιδας.

Η εξέταση εκλογής για την διάγνωση των εκκολπωμάτων είναι η κολονοσκόπηση. Η εξέταση αυτή δεν πρέπει να γίνεται στην οξεία φάση της φλεγμονής για να αποφευχθεί ο κίνδυνος της ιατρογενούς διάτρησης του εντέρου. Σε αυτή την φάση η  εξέταση εκλογής είναι η αξονική τομογραφία. Εάν η εξέταση γίνει στο νοσοκομείο ενόσω ο ασθενής νοσηλεύεται μπορεί και πρέπει να δοθεί και γαστρογραφίνη από το στόμα προκειμένου να αναγνωριστεί πιθανή ελεύθερη διάτρηση εκκολπώματος και διαφυγή σκιαγραφικού υλικού στην κοιλιά.