Χολή ονομάζεται ένα υγρό που παράγεται από τα κύτταρα του συκωτιού και συγκεντρώνεται μέσα σε ένα σύστημα από σωληνάκια (χοληφόρα), τα οποία οδηγούν την χολή στον τελικό της προορισμό, στο δωδεκαδάκτυλο. Η χολή είναι ένα διάλυμα από οργανικές ενώσεις και ιόντα διαλυμένα σε νερό. Περιλαμβάνει χολικά οξέα, λεκιθίνη, χοληστερόλη, χολερυθρίνη και πρωτεΐνες και χρησιμεύει στην πέψη και απορρόφηση του λίπους.

Στο μέσον της διαδρομής μεταξύ του συκωτιού και του δωδεκαδακτύλου βρίσκεται η χοληδόχος κύστη, η οποία είναι ένα λειτουργικό “σακκουλάκι” που λειτουργεί σαν αποθήκη χολής. Εκεί αποθηκεύεται η χολή για να χρησιμοποιηθεί όταν χρειαστεί. Μέσα στην χοληδόχο κύστη σχηματίζονται οι χολόλιθοι, εφόσον οι χημικές συνθήκες το επιτρέψουν. Η χολή είναι ένα διάλυμα μέσα στο οποίο όλα τα συστατικά βρίσκονται διαλυμένα σε τέλεια χημική ισορροπία. Εάν η ισορροπία αυτή διαταραχθεί, δημιουργείται ίζημα το οποίο δρα σαν πυρήνας. Γύρω από το αρχικό πυρήνα προσκολλώνται επιπλέον στρώματα άμορφου υλικού και σιγά-σιγά σχηματίζεται μία πέτρα, μικρή αρχικά που όμως συνεχώς μεγαλώνει.

Η χολολιθίαση μπορεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα να μην εκδηλώνει καθόλου συμπτώματα. Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα για το οποίο διαμαρτύρονται οι ασθενείς με χολολιθίαση είναι ο πόνος ο οποίος εμφανίζεται μία με δύο ώρες μετά από γεύμα πλούσιο σε λιπαρά, εντοπίζεται στο δεξιό άνω τμήμα της κοιλιά κάτω από τα πλευρά και μερικές φορές αντανακλά ανάμεσα από τις ωμοπλάτες. Επιπλέον αλλά όχι πάντα, ο πόνος μπορεί να συνοδεύεται από αίσθημα ναυτίας. Σε σοβαρές περιπτώσεις ο πόνος δεν αντιμετωπίζεται με τα συνήθη παυσίπονα, αντιθέτως επιδεινώνεται όσο περνάει ή ώρα ενώ μπορεί να εμφανιστεί και πυρετός ή ίκτερος. Σε αυτές τις περιπτώσεις επιβάλλεται επίσκεψη σε γιατρό και μπορεί να χρειαστεί και νοσηλεία.

Ο πόνος εμφανίζεται μία με δύο ώρες μετά από γεύμα πλούσιο σε λιπαρά. Εντοπίζεται στο δεξιό άνω τμήμα της κοιλιά κάτω από τα πλευρά και μερικές φορές αντανακλά ανάμεσα από τις ωμοπλάτες. Η κρίση μπορεί να διαρκέσει αρκετές ώρες και στις “απλές” περιπτώσεις αντιμετωπίζεται με συνδυασμό από παυσίπονο (Paracetamol) και σπασμολυτικό ( Buscopan).

Η υποψία για την παρουσία χολολιθίασης μπαίνει από το ιστορικό και την κλινική εικόνα και η διάγνωση γίνεται με υπέρηχο άνω κοιλίας. Σε άτομα που παρουσιάζουν συχνές κρίσεις καλό είναι να γίνεται έλεγχος της ηπατικής λειτουργίας αλλά και της κατάστασης λειτουργίας του παγκρέατος, προκειμένου να διαπιστωθεί αν έχει προκληθεί δυσλειτουργία στο ήπαρ ή παγκρεατίτιδα.

Η χολολιθίαση είναι συνηθισμένη πάθηση στον γενικό πληθυσμό. Στην Ελλάδα είναι σχετικά πιο συχνό σε ηλικιωμένα άτομα και ιδιαίτερα σε παχύσαρκες πολύτεκνες γυναίκες άνω των 50. Η παχυσαρκία είναι επιβαρυντικός παράγοντας ιδιαίτερα σε άτομα με συσσώρευση λίπους γύρω από την μέση. Η εγκυμοσύνη φαίνεται να αυξάνει τις πιθανότητες, γι’ αυτό συνιστάται κατά την διάρκεια της δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά. Η απότομα απώλεια μεγάλου ποσοστού του σωματικού βάρους αυξάνει κατά πολύ τις πιθανότητες σχηματισμού χολόλιθων. Άτομα που πάσχουν από αιμολυτικά νοσήματα όπως η Β-θαλασσαιμία πολύ συχνά επίσης πάσχουν από χολολιθίαση

Ποιο επικίνδυνες για την δημιουργία σοβαρών επιπλοκών είναι σαφώς οι μικρές πέτρες. Λόγω του μεγέθους τους μπορεί να μετακινηθούν από την χοληδόχο κύστη προς το σύστημα των χοληφόρων που καταλήγει στο δωδεκαδάκτυλο και να γίνουν η αιτία να δημιουργηθεί σοβαρή παγκρεατίτιδα. Οι μεγάλες πέτρες ωστόσο, επίσης μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρές επιπλοκές όπως, γαγγραινώδης χολοκυστίτιδα και διάτρηση της χοληδόχου κύστεως με επακόλουθη χολοπεριτονίτιδα. Οι διαβητικοί, οι παχύσαρκοι και οι ηλικιωμένοι ασθενείς κινδυνεύουν πολύ περισσότερο από τον γενικό πληθυσμό από σοβαρές έως και θανατηφόρες επιπλοκές λόγω χολολιθίασης.

Η παρουσία ενός ή περισσότερων λίθων στην χοληδόχο κύστη μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση φλεγμονής που ονομάζεται “χολοκυστίτιδα”. Μία κρίση χολοκυστίτιδας μπορεί να αντιμετωπισθεί με φαρμακευτική αγωγή και να υποχωρήσει χωρίς άλλες επιπτώσεις, ωστόσο μπορεί να επιδεινωθεί και να καταλήξει σε γάγγραινα της χοληδόχου , διάτρηση και βαριά χολοπεριτονίτιδα. Επιπλέον οι χολόλιθοι μπορεί να πυροδοτήσουν μια φλεγμονώδη αλυσιδωτή αντίδραση στο πάγκρεας. Μία παγκρεατίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί με ένα ευρύ φάσμα βαρύτητας, από το να διαδράμει ασυμπτωματικά, μέχρι το να εξελιχθεί σε νεκρωτική θανατηφόρα παγκρεατίτιδα​.

Η διάγνωση γίνεται με την λήψη ιστορικού και την κλινική εξέταση του ασθενούς, με έλεγχο αιματολογικών εξετάσεων και με υπερηχοτομογραφικό έλεγχο. Σε ποιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί να γίνει απεικόνιση με MRI-MRCP για τον έλεγχο της κατάστασης του χοληφόρου και του παγκρεατικού αποχετευτικού συστήματος. Η χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει αρχικά την χολοκυστεκτομή η οποία ανάλογα με την χρονική στιγμή μπορεί να πρέπει να γίνει άμεσα ή να χρειάζεται αναμονή και φαρμακευτική αγωγή. Πρώτη επιλογή είναι η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή όπου και όποτε μπορεί να εφαρμοστεί. Εάν υπάρχουν ειδικές συνθήκες ή αντενδείξεις θα πρέπει να γίνει ανοικτό χειρουργείο. Η περίπτωση απόφραξης του χοληδόχου πόρου από πέτρα, αντιμετωπίζεται άμεσα με ERCP και τοποθέτηση stend. Οι σοβαρές μορφές παγκρεατίτιδας απαιτούν μακροχρόνια νοσηλεία κατά την διάρκεια της οποίας πρώτο μέλημα είναι η υποστήριξη της ζωής του ασθενούς ενώ οι λοιπές επιπτώσεις αντιμετωπίζονται στην πορεία της νοσηλείας κατά σειρά προτεραιότητας.

Διαβητικοί, παχύσαρκοι και ηλικιωμένοι ασθενείς με (μικρές ιδιαίτερα) πέτρες στην χολή, καλό θα είναι να χειρουργούνται άμεσα και προγραμματισμένα μετά την διάγνωση ακόμα και αν είναι ασυμπτωματικοί.

Σε προγραμματισμένη χολοκυστεκτομή θα πρέπει να υποβάλλονται άτομα τα οποία εμφανίζουν συχνές κρίσεις άλγους στο δεξιό υποχόνδριο (δεξιά κάτω από τα πλευρά) και αυτοί οι οποίοι χρειάστηκε να νοσηλευθούν για αντιμετώπιση τέτοιου επεισοδίου. Επιπλέον άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, παχύσαρκα και ηλικιωμένα άτομα θα πρέπει με την διάγνωση να μπαίνουν στην διαδικασία προγραμματισμού του χειρουργείου τους. Επείγουσα χολοκυστεκτομή, ανοικτά ή λαπαροσκοπικά γίνεται στις περιπτώσεις γαγγραινώδους χολοκυστίτιδας και χολοπεριτονίτιδας.

Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή απαιτεί ολική νάρκωση. Αρχικά τοποθετείται το πρώτο trocar (σωληνάκι) 10 mm στον ομφαλό και η κοιλιά φουσκώνει με CO2 προκειμένου να δημιουργηθεί χώρος για να δουλέψει ο χειρουργός με τα εργαλεία του. Από αυτό το trocar περνάει η λαπαροσκοπική camera έτσι ώστε όλο το υπόλοιπο χειρουργείο γίνεται υπό όραση. Τοποθετούνται ακόμα τρία trocar 5 και 10 mm μέσα από τα οποία περνάνε τα λαπαροσκοπικά εργαλεία με τα οποία γίνεται όλο το χειρουργείο. Ο κυστικός πόρος και η κυστική αρτηρία αναγνωρίζονται και διατέμνονται ανάμεσα σε clips που έχουν τοποθετηθεί προηγουμένως. Ακολούθως η χοληδόχος κύστη αποκολλάται με προσοχή από την κάτω επιφάνεια του ήπατος με την χρήσει διαθερμίας για να αποφευχθεί η αιμορραγία. Με την ολοκλήρωση του χειρουργείου, η κύστη τοποθετείται σε ειδικό σάκο και αφαιρείται από την κοιλιά μέσα από μια τομή ενός trocar (συνήθως από τον ομφαλό).

Η ρομποτική χολοκυστεκτομή απαιτεί ολική νάρκωση. Αρχικά τοποθετείται το πρώτο ρομποτικό trocar (σωληνάκι) 8mm στον ομφαλό και η κοιλιά φουσκώνει με CO2 προκειμένου να δημιουργηθεί χώρος για να δουλέψουν τα ρομποτικά εργαλεία. Από το πρώτο trocar περνάει η ρομποτική camera και στην συνέχεια τοποθετούνται τρία επιπλέον trocar των 8 mm υπό άμεση όραση. Στην συνέχεια το ρομπότ παίρνει την θέση του δίπλα στον ασθενή και ο βοηθός συνδέει τους ρομποτικούς βραχίονες με τα trocar περνάει μέσα από αυτά τα ρομποτικά εργαλεία και την camera. Η διαδικασία αυτή λέγεται docking και οι έμπειρες ομάδες χρειάζονται μόλις λίγα λεπτά για να την ολοκληρώσουν. Ακολούθως ρομποτικός χειρουργός κάθεται στην κονσόλα και παίρνει τον έλεγχο του ρομπότ. Με τα χειριστήρια ελέγχει την κίνηση των ρομποτικών βραχίονων και των ρομποτικών εργαλείων μέσα στην κοιλιά. Από αυτή τη θέση κάνει όλο το χειρουργείο. Η τρισδιάστατη camera και τα αρθρωτά ρομποτικά εργαλεία του δίνουν τεχνικό πλεονέκτημα έναντι των άκαμπτων λαπαροσκοπικών εργαλείων και της δισδιάστατης λαπαροσκοπικής cameras. Όλοι οι απαραίτητοι χειρουργικοί χειρισμοί γίνονται με απόλυτη ακρίβεια και ασφάλεια, αναίμακτα και αποτελεσματικά. Ο κυστικός πόρος και η κυστική αρτηρία αναγνωρίζονται και διατέμνονται ανάμεσα σε clips που έχουν τοποθετηθεί προηγουμένως. Ακολούθως η χοληδόχος κύστη αποκολλάται με προσοχή από την κάτω επιφάνεια του ήπατος με την χρήσει διαθερμίας για να αποφευχθεί η αιμορραγία. Με την ολοκλήρωση του χειρουργείου η κύστη τοποθετείται σε ειδικό σάκο και αφαιρείται από την κοιλιά μέσα από μια από την τομή ενός trocar (συνήθως από τον ομφαλό).

Η μετεγχειρητική ανάρρωση είναι συνήθως ταχύτατη. Ο ασθενής μένει ένα βράδι στο νοσοκομείο και την επομένη λαμβάνει εξιτήριο με οδηγίες. Συνιστάται για μία περίπου εβδομάδα δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά και σταδιακή επάνοδος στις συνηθισμένες δραστηριότητες του. Ανάλογα με τους παράγοντες κινδύνου του, μπορεί να λάβει ή όχι αντιπηκτική και αντιβιοτική αγωγή. Η ανάγκες για παυσίπονα είναι πολύ μικρές και συνήθως ελέγχονται με μικρές δόσεις παρακεταμόλης.

Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή είναι η επέμβαση εκλογής για την αντιμετώπιση της χολολιθίασης. Σε δύσκολες περιπτώσεις και όπου υπάρχει διαθεσιμότητα ρομποτικού συστήματος και εξειδικευμένος ρομποτικός χειρουργός προτείνεται η ρομποτική χολοκυστεκτομή.

Το κόστος εξαρτάται από την περίπτωση και από την τεχνική αποκατάστασης (λαπαροσκοπικά ή ρομποτικά). Σε κάθε περίπτωση είναι προβλέψιμη και μπορεί να προϋπολογιστεί ,με την προϋπόθεση ότι ο χειρουργός έχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες.

Η χειρουργός εκτελεί λαπαροσκοπικά χειρουργεία αποκατάστασης από το 2003 και ρομποτικά χειρουργεία από το 2008. Διαθέτει μεγάλη εμπειρία και στις δύο μεθόδους τις οποίες εφαρμόζει με πολύ καλά αποτελέσματα

Παρότι η χολολιθίαση είναι μία πολύ συνηθισμένη πάθηση και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων ο ασθενής παραμένει ασυμπτωματικός για μεγάλα χρονικά διαστήματα δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μία φυσιολογική κατάσταση και να αγνοείται. Πολύ συχνά γίνεται επικίνδυνη και απειλητική. Διαβητικοί, παχύσαρκοι και ηλικιωμένοι ασθενείς με (μικρές ιδιαίτερα) πέτρες στην χολή, καλό θα είναι να χειρουργούνται άμεσα και προγραμματισμένα μετά την διάγνωση, ακόμα και αν είναι ασυμπτωματικοί. Οι ασθενείς που εμφανίζουν συχνές αλλά ήπιες κρίσεις άλγους που αντιμετωπίζονται με απλά παυσίπονα από το στόμα, επίσης δεν θα πρέπει να αγνοήσουν τα σημάδια αλλά να προχωρήσουν σε προγραμματισμένη χολοκυστεκτομή.

Για να κλείσετε ραντεβού με την εξειδικευμένη χειρουργό, Δρ Ελένη Καραφώκα - Μαύρου, MD, μπορείτε να καλέσετε στο +357 99 400 409.
Αν ο τόπος κατοικίας σας είναι μακριά από το ιατρείο ή δεν υπάρχει η δυνατότητα επίσκεψης στο ιατρείο, το ραντεβού μπορεί να γίνει απομακρυσμένα (τηλεφωνικά ή με βιντεοκλήση). Δείτε τη διαθεσιμότητα και ορίστε το ραντεβού σας ΕΔΩ